W tym miesiącu, na jednej z moich ulubionych stron na facebooku dotyczących wybrzeża – „Wkręć się w Trójmiasto” (więcej ciekawych wpisów znajdziecie na tej stronie pod adresem https://www.facebook.com/wkrecsiewtrojmiasto/ ) pojawiło się to niesamowite, publikowane dziś, zdjęcie nieistniejącej nowoporckiej blizy.
Opatrzone zostało ono następującym podpisem: W połowie XVIII wieku, na skutek zmian linii brzegowej spowodowanych przez Wisłę, znaczenie straciła latarnia w Wisłoujściu, której światło już nie wskazywało wejścia do portu i kierunku przejścia dla statków przypływających od strony morza. W roku 1758 wybudowano na terenie późniejszego Nowego Portu układ dwóch latarni, tworzących światłami nabieżnik. Zasadniczą konstrukcją tego zespołu była 20-metrowa murowana wieża. W jej wierzchołku znajdowało się palenisko na węgiel. W roku 1817 zmieniono źródło światła z węglowego na świece woskowe. Światło takie było słabo widoczne i w 1819 zastosowano światła gazowe. Kolejnym źródłem światła były lampy Arganda, spalające knoty zanurzone w oleju rzepakowym, a od 1870 zestaw siedmiu lamp naftowych.
Na zdjęciu latarnia rozebrana w 1896 roku.
Apoloniusz Łysejko w swojej publikacji „Gdańskie latarnie morskie” z 2009 roku pisze o ostatnich chwilach tej blizy tak: […] Po wybudowaniu na Wzgórzu Pilotów nowej latarni morskiej i przeniesieniu na nią kuli czasu, „większa bliza” przy ulicy Blizowej (obecnie ulica Wysoka) niedaleko dworca kolejowego, usytuowana na lewym brzegi kanału portowego w odległości ok. 1500 m od główki mola wschodniego, stała się niepotrzebna i została rozebrana w 1896 roku.
Przy okazji warto zajrzeć do mojego wpisu z 2011 roku, aby zobaczyć chociaż jak współcześnie wygląda ulica Blizowa, gdzie kiedyś stała latarnia. Wpis ten znajdziecie we wrześniu 2011 o tytule: Bliza z ulicy Blizowej.
Poniżej: Litografia C.A. Manna z połowy XIX w. Pośrodku w oddali widać wieżę blizy
Poniżej: projekt adaptacji większej blizy z 1860 r. (il. z A. Łysejko „Gdańskie latarnie morskie”, s.24)
Poniżej: przekrój blizy – po lewej oraz widok wieży od strony południowej (il. z A. Łysejko „Gdańskie latarnie morskie”, s. 25)
